Kwasy AHA

Kwasy hydroksylowe, hydroksykwasy to substancje należące do ogólnie pojętej grupy eksfoliantów chemicznych, czyli środków złuszczających skórę. Najbardziej popularne to alfa-hydroksykwasy (AHA) i beta-hydroksykwasy (BHA) oraz nowe poli-hydroksykwasy (PHA). Ich działanie polega między innymi na:

# regulacji odnowy komórkowej skóry, poprzez usunięcie zbędnych zrogowaciałych komórek, dzięki czemu poprawia się struktura i koloryt skóry,

# zwiększeniu skuteczności działania innych preparatów kosmetycznych; skóra przygotowana kwasami lepiej absorbuje składniki aktywne zawarte w aplikowanych kolejno produktach,

# zapewnieniu lepszego nawodnienia skóry; ponadto stosowane w większych stężeniach mają dodatkowo wpływ na skórę właściwą przyczyniając się do poprawy produkcji kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego,

# odblokowywaniu porów i działaniu antybakteryjnym, dzięki czemu zapobiegają tworzeniu ognisk zapalnych, czyli wszelkiego rodzaju wyprysków i zaskórników – dotyczy to głównie kwasów BHA,

# są pomocne w przypadku przebarwień i niewielkich blizn potrądzikowych,

# spłycają drobne zmarszczki powierzchniowe i poprawiają elastyczność oraz jędrność skóry,

# preparaty z kwasami polecane są nie tylko do twarzy, ale i do całego ciała. Ich stosowanie jest bardzo pomocne zwłaszcza w przypadku zrogowaciałych i przesuszonych partii ciała: łokcie, kolana czy stopy, jak również w przypadku łuszczycy, zapaleniu okołomieszkowym itp.

W trakcie stosowania kuracji hydroksykwasami nie należy korzystać z solarium i opalać się na słońcu. Obowiązkowe jest stosowanie stabilnych filtrów przeciwsłonecznych z wysokim poziomem protekcji.

Kwasy Alfa-hydroksylowe - AHA - występują powszechnie w przyrodzie np. w trzcinie cukrowej, mleku, owocach.
W produktach kosmetycznych stosuje się najczęściej następujące rodzaje kwasów alfa-hydroksylowych: 
- kwas glikolowy (hydroksyoctowy) obecny naturalnie w soku trzciny cukrowej, 
- kwas mlekowy (alfa-hydroksypropionowy) powstaje podczas fermentacji cukru mlekowego i innych cukrów, występuje w kwaśnym mleku, żurach, kiszonych warzywach i owocach, 
- kwas jabłkowy (hydroksyetanodikarboksylowy) występujący w wielu owocach, 
- kwas winowy (dihydroksybursztynowy) występujący w winogronach i winie,
- kwas cytrynowy (2-hydroksypropano-1,2,3-trikarboksylowy), który występuje w owocach np. w cytrynach, ananasach,
- kwas migdałowy (kwas 2-fenylo-2-hydroksyoctowy), w naturze występuje w gorzkich migdałach, pestkach wiśni i moreli.
Kwasy AHA należą do kwasów rozpuszczalnych w wodzie, dlatego też nie mają zdolności do przenikania przez warstwę sebum czyli warstwę łoju i wnikania w głąb oraz oczyszczania porów skóry. Z tego względu preparaty z kwasami AHA są bardziej polecane dla skóry suchej, zgrubiałej oraz zniszczonej opalaniem, ale oczywiście są pomocne także w przypadku cery trądzikowej, zwłaszcza kwas migdałowy, który jako nieliczny kwas AHA posiada silne działanie antybakteryjne. 
W niskich stężeniach kwasy AHA działają tylko na naskórek. W wyższych stężeniach, które mogą działać podrażniająco, mają wpływ na głębiej położone warstwy skóry. Aby skutecznie działać wymagają optymalnego pH w zakresie 3 - 4.5. Przy pH wyższym, działają głównie nawilżająco.

Kwasy Beta-hydroksylowe - BHA - w kosmetyce stosuje się tylko jeden rodzaj kwasu BHA - kwas salicylowy, który w naturze jest obecny w korze wierzby. Ogólne działanie kwasu BHA jest bardzo podobne do kwasów AHA, czyli także reguluje on odnowę komórkową skóry, działa złuszczająco poprzez rozluźnianie połączeń międzykomórkowych i usuwa zbędne warstwy zrogowaciałych komórek naskórka. Kwas salicylowy jest ponadto związkiem spokrewnionym z aspiryną (chemiczna nazwa aspiryny to kwas acetylosalicylowy) i tak jak ona posiada pewne właściwości przeciwzapalne, sprzyja więc procesowi gojenia wyprysków i podrażnień. Jest to kwas rozpuszczalny w tłuszczach, dzięki temu oprócz tego, że złuszcza martwe komórki z powierzchni naskórka, ma także zdolność przenikania przez warstwę łojową (sebum) i wnikania w głąb oraz oczyszczania porów skóry, a także wnikania w głąb mieszków włosowych, co ma duże znaczenie w redukcji trądziku. Dzięki temu przyczynia się do odblokowania porów, a co za tym idzie zapobiega tworzeniu wszelkich wyprysków oraz pomaga likwidować tzw. "zaskórniki". Z tego względu preparaty z kwasem BHA polecane są dla cer skłonnych do zanieczyszczonych porów i trądziku. Kwasy te są także odpowiednie dla cer suchych z problemem zanieczyszczonych porów skóry, zwłaszcza w tzw. linii T, bowiem nie mają one właściwości wysuszających. Aby skutecznie działać wymagają optymalnego pH w zakresie 3 - 4. Nowe badania z lat 2000 potwierdzają słuszność zastosowania kwasu salicylowego (BHA) również przy pH neutralnym (5 - 5.5). W takich warunkach kwas salicylowy działa łagodniej, jednak nadal daje wymierne rezultaty oczyszczające.

Kwasy Poli-hydroksylowe - PHA - to nowa generacja kwasów hydroksylowych, które posiadają wszystkie cechy i zdolności charakterystyczne dla kwasów AHA, ale dodatkowo działają łagodniej, nie powodując efektów ubocznych w postaci intensywnego łuszczenia, pieczenia, szczypania lub zaczerwienienia skóry możliwego w przypadku kwasów AHA. Łagodniejsze działanie kwasów PHA jest wynikiem budowy ich cząsteczek, które mają większe rozmiary przez co nie mają możliwości tak szybkiego wnikania głęboko w skórę jak kwasy AHA, zwłaszcza kwas glikolowy. PHA są więc dobrą opcją dla osób o bardzo wrażliwej skórze, a także mogą być stosowane u osób z trądzikiem różowatym, łuszczycą, łojotokiem, egzemą i innymi schorzeniami skórnymi, w przypadku których złuszczanie może być pomocne w leczeniu, ale musi być ono przeprowadzane bez ryzyka wystąpienia drażniących efektów ubocznych.
Dodatkowo kwasy PHA ze względu na swą budowę wykazują:

# Silne właściwości nawilżające, potrafią  wiązać wodę z powietrza i zatrzymywać wilgoć w naskórku. Są one bowiem pochodnymi związków naturalnie występujących w skórze - glikozaminoglikanów, które to odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry.

# Ponadto kwasy PHA są dobrymi antyutleniaczami walczącymi z niszczącymi skórę wolnymi rodnikami oraz wiążącymi metale ciężkie. 

# Posiadają właściwości przeciwzmarszczkowe, wpływają bowiem pozytywnie na syntezę kolagenu i elastyny, zwiększając grubość skóry, która z wiekiem staje się coraz cieńsza. Tak więc z jednej strony regulują odnowę komórkową, złuszczając zbędne, zrogowaciałe komórki naskórka, z drugiej działając na poziomie skóry właściwej poprawiają ogólną grubość skóry.

Łagodzą podrażnienia i przyspieszają proces gojenia skóry.

# Wzmacniają barierę lipidową skóry.

# Kwasy PHA polecane są w przypadku cery naczynkowej, wpływają korzystnie na stan rozszerzonych naczynek, zmniejszając ich widoczność i skłonności do czerwienienia.

# W odróżnieniu od kwasów AHA, kwasy PHA nie zwiększają wrażliwości skóry na promieniowanie UV. Produkty z kwasami PHA mogą być stosowane także latem, nawet przy mało rygorystycznej ochronie przeciwsłonecznej.

Aby kwasy poli-hydroksylowe mogły skutecznie działać podobnie jak kwasy AHA  także wymagają conajmniej 5 % stężenia oraz kwaśnego odczynu w granicach pH 3 - 4.

W praktyce stosuję się trzy typy poli-hydroksykwasów:
- glukonolakton,
- glukoheptanolakton,
- kwas laktobionowy.